PCNL- przezskórne kruszenie kamieni nerkowych

PCNL jest jedną z metod operacyjnego leczenia kamicy nerkowej. Jest to metoda endoskopowa. Operacja polega na wykonaniu niewielkiego nacięcia skóry (ok. 1-1,5cm)  i wytworzeniu przetoki nerkowej (kanału łączącego wnętrze nerki ze skórą) przez którą do nerki wprowadza się nefroskop (układ optyczny) oraz narzędzia (laser, sonotroda, litotryptor), a następnie kruszy kamień i usuwa jego fragmenty.

W niektórych przypadkach (rozległa kamica, twarde złogi)PCNL może składać się z kilku etapów (kilku zabiegów PCNL). W pojedynczych przypadkach lekarz, ze względu dobro pacjenta, może odstąpić  od kontynuowania operacji (np. ze względu na krwawienie).

Wskazania do PCNL:1

– usuwanie kamieni nerkowych o śr. >20mm

– usuwanie kamieni o śr. >15mm położonych w dolnym biegunie nerki (lub mniejszych jeśli istnieją dodatkowe niekorzystne czynniki anatomiczne)

 Przeciwskazania:2

– aktywne zakażenie układu moczowego

– zaburzenia krzepnięcia krwi

– podejrzenie nowotworu nerki

– ciąża

– atypowe położenie jelit  (po przebytych operacjach nerek i j. brzusznej)

Przebieg operacji:

PCNL  wykonywany jest pod osłoną antybiotykową  i składa się z kilku etapów:

Etap I: Założenie cewnika moczowodowego.

Pacjent układany jest na plecach w pozycji ginekologicznej z nogami opartymi na podpórkach.  Przez cewkę moczową do moczowodu i nerki wprowadzany jest cewnik moczowodowy. Jest to cienka rurka,  przez którą  do nerki podawany  jest kontrast celem uwidocznienia w RTG kielichów nerkowych i miedniczki.  Podanie kontrastu umożliwia nakłucie nerki pod kontrolą RTG i wytworzenie kanału roboczego dla narzędzi.

ETAP II: Nakłucie układu kielichowo-miedniczkowego nerki i wytworzenie kanału roboczego

Pacjent ułożony zostaje na brzuchu (klasycznie) lub na plecach w zależności od preferencji osoby wykonującej zabieg. Urolog pod kontrolą RTG lub USG nakłuwa nerkę przy pomocy igły. Następnie przez światło igły wprowadza do nerki tzw. drut wiodący i usuwa igłę. Przy pomocy drutu wiodącego i specjalnych rozszerzadeł o rosnącej średnicy wytwarzany jest tzw. kanał roboczy. Istnieje kilka technik wytwarzania kanału roboczego.

ETAP III: Kruszenie i usunięcie kamienia

Przez wytworzony kanał do nerki wprowadzony zostaje nefroskop.  Jest to podłużne narzędzie wyposażone w układ optyczny pozwalający na obserwację wnętrza nerki  i  lokalizację kamienia.

Nefroskop posiada kanał roboczy, przez który do wnętrza nerki wprowadza się narzędzia służące do rozkruszenia ( włókno lasera, sonotrodę, litotryptor) i usunięcia fragmentów kamienia.

Po usunięciu kamienia w nerce pozostawia się tzw. dren nefrostomijny przez który wypływa moczu z krwią oraz mogą ewakuować się pozostałe w nerce fragmenty rozkruszonego kamienia. W określonych przypadkach można odstąpić od założenia drenu- tzn. tubeless PCNL. Do pęcherza moczowego wprowadza się cewnik moczowy. Często również oprócz nefrostomii i cewnika pęcherzowego pozostawia się na 1-2 dni cewnik moczowodowy- założony w I etapie .

Informacja dla pacjentów przygotowana przez Europejskie Towarzystwo Urologiczne (EAU)

Przebieg pooperacyjny:

Pobyt  trwa zazwyczaj kilka dni. Pacjent otrzymuje kroplówki i leki przeciwbólowe. Antybiotykoterapia wdrażana jest w przypadku infekcji. W 1-2 dobie usuwa się cewniki pęcherzowy i moczowodowy. Nefrostomia usuwana jest  w trakcie hospitalizacji lub ambulatoryjnie.

Powikłania:

PCNL jak każda operacja wiąże się z ryzykiem komplikacji i powikłań . Związane są one głównie z nakłuciem nerki, wytworzeniem kanału roboczego i manipulacjami podczas kruszenia kamieni.

Do najczęstszych powikłań należą:2,3

– krwawienie wymagające przetoczenia krwi (0-20%)

– gorączka (0-20%)

– posocznica (0,3-1,1%)

– uszkodzenie jelita grubego (0,2-0,8%)

– uszkodzenie narządów wewnętrznych sąsiadujących z nerką (0-1,7%)

– uszkodzenie opłucnej (2,3-3,1%)

– zgon w okresie okołooperacyjnym(0-0,3%)

Powyższy opis PCNL przedstawia zabieg wykonywany metodą tradycyjną przy pomocy sztywnego nefroskopu. W ostatnich latach coraz częściej stosuje się różne modyfikacje PCNL obejmujące wykorzystanie giętkich narzędzi i nefoskopów oraz sposobów wytwarzania kanału roboczego. 

Jedną z takich metod jest mini-PNL. Zabieg wykonywany jest przy pomocy zminiaturyzowanych narzędzi z jednego lub kilku nakłuć nerki.

Bibliografia:

1. Banaczyk B. Przezskórna nefrolitotrypsja, Przegląd Urologiczny 2012/3 (73) str.27-29.

2. Türk C., Knoll T., Petrik A., Sarica K., Skolarikos A., Straub M., Seit C., Guidelines on Urolithiasis, European Association of Urology 2013 str.    31-33

3. Michel M. S. ,Trojan L., Rassweiler J.J., Complications in Percutaneous Nephrolithotomy, European Urology 51 (2007) 899–906

PCNL
Przewiń do góry